bouw modelspoorbaan principe
op welke manier is de modelspoorbaan gebouwd?
Woord vooraf: de spooraansluiting op segment F is aangepast, en is daarmee in onderstaande afbeeldingen afwijkend ten opzichte van de situatie op de modelbaan! Om het principe van de bouwmethode toe te lichten maakt het mijns inziens niet uit, vandaar de originele versie van het sporenplan in onderstaande tekeningen.
bouw van de modelspoorbaan: ondersteuning voor rails en landschap
verticale ondersteuning - de spanten
spanten voor de modelbaan
Omdat de modelbaan meerdere niveaus krijgt, en door de grote hoogteverschillen, wordt er gebruik gemaakt van multiplex spanten. (Met spanten worden de verticale ondersteuningen bedoeld die het landschap en de sporen gaan dragen, en worden bevestigd op de frames.)
De spanten worden loodrecht op de multiplex stroken van het frame → verlijmd ter ondersteuning van de dragers voor de rails en het landschap. (Met dragers worden de horizontale dragers bedoeld.)
De spanten en de dragers zijn gezaagd uit 9mm dik populieren multiplex. Om het principe of de methode van het ontwerpen van de spanten toe te lichten heb ik spant F.2 (tweede spant van segment F) als voorbeeld genomen.
Het ontwerp voor de frames is in Anyrail ingevoerd als onderlegger voor het sporenplan. De diverse niveaus van de rails op de modelbaan kunnen als afzonderlijke lagen of tekeningen in Anyrail worden aangemaakt. Hier als voorbeeld het zichtbare niveau.
Alle onderwerpen in Coreldraw worden op afzonderlijke lagen gezet.
De afgelezen hoogten (uit Anyrail) van het zichtbare spoor heb ik ingevoerd in Coreldraw. Nu kunnen de spanten voor de bovenbouw worden getekend.
De maten voor de rails van het schaduwstation staan hier.
Als alle niveaus van de rails worden ingetekend ziet het ontwerp van spant F2 er zo uit. Bekijk het overzicht van alle niveaus van de sporen →
Waarbij:
- groen = niveau(0) zichtbaar spoor
- geel = niveau(-1a)
- blauw = niveau(-1b)
- rood = niveau(-2) schaduwstation
Nadat de rails of de sporen van de modelbaan zijn getekend worden de contouren van het landschap ingetekend. Belangrijke elementen als gebouwen, wegen en rivieren kunnen makkelijk worden overgenomen.
Dat zou uiteindelijk de volgende tekening opleveren voor spant F2 als het landschap of de scenery gebouwd wordt met gaas en afgewerkt wordt met gips. De spanten geven de vorm van de bovenbouw al aan.
horizontale ondersteuning modelbaan - dragers
multiplex dragers voor de rails op de modelbaan
Omdat de scenery van De Geuldalbaan wordt opgebouwd met EPS of XPS schuim komen er nog multiplex dragers voor het landschap van de modelbaan. Op mijn vorige modelbaan heb ik gaas met gips gebruikt en ook piepschuim (EPS) om het landschap vorm te geven. Het werken met piepschuim beviel mij beter. Het werkt flexibeler en mijn ervaring is dat het gewicht bespaart doordat er veel minder gips nodig is om de modelspoorbaan vorm te geven. Er hoeven ook minder spanten gebouwd te worden voor de stabiliteit. Bovendien is het eenvoudiger om de modelbaan horizontaal in delen te bouwen daar waar de baan te hoog voor transport wordt. Daar staat tegenover dat er minder dragers nodig zijn bij de gaas/gips methode. En het bouwen met XPS of EPS levert helaas wel een hoop afval op.
De dragers voor niveaus (-1a), (-1b) en het schaduwstation zien er als volgt uit. Elk niveau is weer op een afzonderlijke laag getekend. Door het gebruik van standaard bochten R5 en R6 van Rocoline is dit eenvoudig voor de hele baan te tekenen. De drager voor het schaduwstation volgt ongeveer de rails.
multiplex dragers voor het landschap / scenery op de modelbaan
Tot nog toe wordt er rechttoe rechtaan gewerkt op basis van het ontworpen sporenplan. Voor het multiplex voor het landschap is er iets meer verbeelding nodig. Maar in feite blijft het multiplex (gewoon) een stuk onder de contourlijn van het landschap. Hoogteverschillen die straks de scenery op de modelspoorbaan bepalen worden vooraf ongeveer bepaald.
De dragers kunnen in principe uit 1 stuk multiplex gezaagd worden. Elk deel wordt dan op een andere hoogte gemonteerd.
In de tekening zijn de sporen van de niveaus (0), (-1a) en (-1b) weergegeven.
Uiteindelijk gaat het ontwerp voor spant F2 er als volgt uitzien:
De tekening van de spanten wordt vervolgens op het 9mm multiplex overgedragen en uitgezaagd. Daarna kunnen de spanten worden gelijmd op de stroken van het frame. Steunlatjes zorgen voor voldoende sterkte van de verbinding.
Er wordt een spant gemaakt voor (bijna) elke strook van de modelbaan frames →. Nadat de spanten zijn geplaatst kunnen de dragers voor de rails worden aangebracht.
Alle 9mm multiplex dragers worden uitgetekend en gezaagd. De uitgezaagde delen kunnen dan op de verticale spanten worden gelegd. Daar waar de toegang tot de rails bemoeilijkt wordt, of waar de hoogte van de modelbaan te hoog wordt voor transport, moeten nog afneembare delen worden gemaakt.
Hieronder als voorbeeld een foto van de bovenbouw van de segmenten D en E van de modelspoorbaan met de bevestigde verticale spanten. De dragers voor de verdekte rails worden voorzien van een akoestische demping →.
Bekijk hoe een en ander in de praktijk uitgevoerd wordt in modelbaan bovenbouw praktijk →